TOLSTOY'UN ANLAM YÜKLÜ MEZARI

1828 yılında çağının çocuklarına göre şanslı bir çocuk olarak doğmuş ,zengin bir ailenin ferdi olarak büyümüş Lev Nikolayeviç Tolstoy. 



Doğumdan gelen sosyal ve ekonomik apoletleri düşünce dünyasında sürekli reddeden yazar, filozof. Çağının roman sanatını en güzel örneklerini veren yazar, arayış içinde olduğu dönemlerde 3.defa evden kaçışının ardından eşine ve çocuklarına bıraktığı mektubun ilk paragrafında şunları söyler:

"“Gidişim sana acı verecek, üzgünüm, bana inan ve başka türlü yapamayacağımı anla. Benim evdeki durumum çekilmezdi ve çekilmez oldu. Öteki nedenlerin yanı sıra, şatafatlı koşullar içinde, eskiden olduğu gibi, yaşamayı sürdüremedim ve benim yaşımdaki ihtiyarların göreneğine uyarak, dünyayı terk edip, yaşantımın son günlerini sessizlik ve yalnızlık içinde geçirmek istedim."

Leon Nikoloyeviç Tolstoy, hayatının ikinci yarısındaki arayışları sırasında, neden evini terk etmek, soyluluk unvanından vazgeçmek ve “Rusya’nın yollarına düşüp bir gezgin gibi dolaşıp durmak” istediğini şöyle yazıyordu güncesine:

“Ailem içerisinde rahat değilim, çünkü yakınlarımın duygularını paylaşamıyorum. Onları sevindiren her şeyi, okul sınavlarını, yüksek tabakadan kimseler arasında başarı kazanmayı, alışverişleri, bütün bunları ben onlar için bir kötülük ve felaket olarak görüyorum ama bunu onlara söylememeliyim. Aslında söyleyebilirim ve söyledim de, ama bu sözlerimden kimse bir şey anlamadı.”

28 Ekim 1910 tarihinde ,sabahın altısında Iasnaya Poliana’daki evinden gizlice ayrılıyor. Yanında paltosu, başında kaba saba bir kasket, ayaklarında kauçuk ayakkabıları, günlüğü, bir kurşun kalem ve bir kamış kalem” yanında. 

Haricinde hiçbir şey yok. En büyük korkusu birileri tarafından tanınmak ve eski hayatına geri döndürülmek. Ancak şanından kaçmak ve uzak yerlere gitmek için bindiği ilk trende yolculardan biri onu tanır ve bu kısa sürede trendekiler tarafından duyulur. Yazar ,kompartıman ve trenin kapısının önünde oluşan izdihamdan rahatsız olur. 

Şanı bir kez daha onun ideallerinde yer alan sade cennetine giden yolun önünü kesmektedir. Trenin gittiği her istasyonda telgraflar işler ve onun için özel tren hazırlatılır. Gazeteciler onun peşine düşer. Tren sınıra geldiği sırada ise, bir memur Leon Tolstoy’u nezaketle selamlar ama sınırı geçmesine izin vermez. Bu onun için oldukça sarsıcı olur ve yaşlı bedeni uzun süredir taşıdığı rahatsızlıkları koyar sahneye. Sırtını oturduğu sert tahta sıranın arkalığına dayar. 

Bundan sonrası küçük bir tren istasyonu olan Astapova’da oluşan kargaşadan ibarettir. Misafir edilebileceği bir otel veya han odası olmadığı için şaşıran istasyon şefi, istasyona ait tek katlı ahşap evin içerisindeki çalışma odasını teklif eder. Bu oda basık tavanlı, ağır bir havayla ve kapalı yerlere özgü bir koku ve yoksullukla dolu küçük odadır. Hayat ömrünün son anlarında büyük yazara hayatı boyunca aradığı sadeliği zarif bir şekilde sunmaktadır. 

Demir karyola, gaz lambasının kısık ışığı. Kaçtığı lüks ve konfora ait hiçbir şeye sahip olmayan odanın dışında onun şanınından faydalanmaya çalışan büyük kalabalığa rağmen içeride alabildiğine sadelik hakimdir. 4 kasım gecesi kendine geldiğinde hala hayatı sorgulama peşindedir. “‘Peki ama köylüler nasıl ölüyorlar?” diye sorar. Sonrası derin bir sessizlik. 

7 Kasım 1910 sabahında saat altıda aradığı kadim yalnızlığa kavuşur ve ölür Tolstoy. Sonrasında onun arayışına yakışan bir şey daha olur. Tarihin gördüğü en muazzam mezarlardan birisi inşa edilir Tolstoy için. Mimarı bütün kadim ikametlerin mimarlarının en kıdemlisi olan doğadır. 



İmrenilecek bir mezara sahiptir. Etrafında ağaçlar ile kaplı bir alanda tüm sadeliği ile yeşil bir örtü. Herhangi bir sembol, herhangi bir işaret yok. Yasnaya Polyana ‘da zaman zaman çiçeklenen bir örtünün altında ömrünce aradığı ve kaçış mektubunun ilk paragrafında bahsettiği sadeliğe kavuşmuş bir Tolstoy yatmaktadır.

Not: Ölüm tarihi bazı kaynaklarda 8 Kasım,bazı kaynaklarda ise 20 Kasım olarak geçmektedir. Baz alınan 7 Kasım tarihi eşi Sofiya Tolstoy’un güncesinden alıntılanmıştır.

Musa ŞAHİN