Türk Edebiyatının Tarihi Dönemleri

Edebiyat duyguların, düşüncelerin ve hayallerin insanlarda estetik bir zevk uyandıracak bir şekilde yazıya ya da söze dökülmesi sanatıdır. İnsanlar binlerce yıldır duygularını ve düşüncelerini belli kurallar çerçevesinde etkili bir şekilde anlatmaya çalışmışlardır. Bizim de binlerce yıllık tarihimizde edebiyatında kültür hayatımızda önemli bir yeri olmuştur. Biz biliyoruz ki aynı zamanda edebiyat bir toplumun yaşam biçiminin ve kültürünün yansımasıdır. Türklerin tarih boyunca içinde bulunmuş olduğu kültürel hayat ve yaşam biçimi aynı şekilde edebiyatı da dönem dönem farklı özelliklere büründürmüştür.

Türk Edebiyatı denildiği zaman aklımıza milletimizin tarih boyunca oluşturmuş olduğu tüm edebi eserler gelmektedir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi atalarımızın tarih boyunca bulunmuş olduğu kültürel hayatlar ve yaşam anlayışları edebiyat içinde de farklı dönemlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu nedenle içinde zamana bağlı olarak farklı özellikler barındıran edebiyatımızı incelerken dönemlere ayırmamız gerekir. Dönemlere göre bir inceleme yapmak hem işimizi kolaylaştıracak hem de tarih içinde edebiyatın yolculuğunu kavramamız kolaylaşacaktır.

Türk Edebiyatı’nı başlangıcından günümüze kadar ortaya çıkan eserlere ve özelliklere göre şu üç ana başlıkta incelememiz gerekir:

Türk Edebiyatı’nın Tarihi Dönemleri

1. İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK EDEBİYATI (6-10. yy.)  

A)Sözlü Edebiyat

B)Yazılı Edebiyatı

   Göktürk Yazıtları

   Uygur Metinleri

2. İSLAMİ DÖNEM TÜRK EDEBİYATI (10-19. yy.)

A) Klasik(Divan) Türk Edebiyatı

B) Halk Edebiyatı

   B1) Anonim halk edebiyatı

   B2) Dinî – Tasavvufi halk edebiyatı

   B3) Âşık tarzı halk edebiyatı

3. BATI ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI (19-21. yy.)

1. Tanzimat Edebiyatı

2. Edebiyat-ı Cedide (Servetifünûn Edebiyatı)

3. Fecriatî Edebiyatı

4. Millî Edebiyat

5. Millî Mücadele Dönemi Edebiyatı

6. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

Yukarıda yer alan tabloda olduğu gibi “Türk edebiyatının dönemleri” üç ana başlık altında incelenmektedir. Her dönemin kendi içinde farklı özellikler barındıran alt başlıkları da bulunmaktadır. Bir milletin edebiyatı incelenirken bir bütün halinde ele almak edebiyat tarihçilerinin işini zorlaştıracaktır. Nasıl ki bir milletin tarihi incelerken devirlere göre kategorize ediliyorsa edebiyatın dönemleri de incelemenin sağlıklı ve kolay olması adına son derece fayda sağlayacaktır.

“Türk edebiyatı dönemleri” düşüncesini ve edebiyat tarihi incelemelerinin bilimsel yöntemlerini ilk kez ortaya koyan isim ise Fuad Köprülü’dür.