Millî Edebiyat Dönemi Hikâye ve Roman Yapı, Tema ve Dil ve Anlatım Özellikleri

Genel Özellikleri:

• Tanzimat ve Servetifünun Dönemi'nde İstanbul'un dışında hemen hemen hiç çıkmayan roman ve hikâye bu dönemde Anadolu'ya da açılmıştır
• Bu dönem roman ve hikâyecileri eserlerinde yurt sorunlarını gözleme dayalı olarak anlatmıştır
• Yakup Kadri ile Refik Halit'in millî edebiyata katılması ile bu dönemin hikaye ve romanı daha da güçlenmiştir
• Roman ve hikâyenin teknik bakımdan son derece geliştiği bu dönemde sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır
• Yakup Kadri, Refik Halit, Halide Edip ve Reşat Nuri'nin öncülüğünde “ Memleket edebiyatı” çığırı açılmıştır
• Eserlerde kahramanlık, vatan sevgisi, aşk ve Kurtuluş Savaşı'nın zorlukları anlatılmıştır...

TEMA: Anadolu’ya yönelim bağlamıştır. Milli Mücadele, Milli Mücadele yılları Anadolu, vatan, millet, bağımsızlık

YAPISI: Olay örgüsü, kişiler, yer ve zaman ögelerinden oluşur.

OLAY VE KİŞİLER:

Toplumun her kesiminden kişiler, özellikle köy ve kasabada yaşayan insanlar yer almıştır.

MEKÂN:

Şehirleri, kasabaları, köyleriyle “Anadolu”

DİL VE ÜSLUP:

Özellikle “Yeni Lisan” makalesinde dille ilgili alınan kararlara paralel olarak dil, sade ve konuşma diline yakındır.

EDEBİ AKIM:

Realizm ve natüralizm.

TEKNİK

Başarılı örnekler yazılmıştır.

 SANAT ANLAYIŞI:

“Sanat, toplum içindir.” anlayışıdır.

DÖNEMİN ÖNEMLİ HİKÂYECİLERİ VE ROMANCILARI:

Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin

TANZİMAT DÖNEMİ ROMAN VE HİKÂYE

TEMA:

• Yanlış Batılılaşma,
• Cariyelik
• Yanlış evlilikler
• Aşk
• Tarihi konular
• Toplumsal aksaklıklar

OLAY VE KİŞİLER

• Kişiler tek yönlüdür. İyiler hep iyi, kötüler hep kötüdür.
• Olaylar, iyi ve kötü tiplerin çatışmaları üzerine kurulur.

MEKÂN:

• İstanbul mekân olarak seçilmiş, İstanbul içinde de genellikle Çamlıca’dır.

DİL VE ANLATIM:

Olay anlatımlarında yalın, betimle süslü bir anlatım vardır. Yazar olay akışını kesip okura bilgi verebilir. Yazar kişiliğini gizlememiştir.

• Bu dönem romanları teknik yönden kusurludur.

 EDEBİ AKIM:

I. Dönem romantizm, II. Dönem realizm ve natüralizm

 ROMAN TEKNİĞİ:

• Teknik yönden kusurludur.
• Rastlantılara bolca yer verilir.
• Yazar, akışı kesip bilgiler aktarmış, kişiliğini gizlememiş, kahramanları yönlendirmiş, kahramanlar arasında yanlı davranmıştır.

SANAT ANLAYIŞI:

Dönem, “Sanat, toplum içindir.” anlayışı; II. Dönem, “Sanat, sanat içindir.” anlayışı.

DÖNEMİN ÖNEMLİ HİKÂYECİLERİ VE ROMANCILARI:

Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Sami Paşazade Sezai, Şemsettin Sami, Recaizade Mahmut Ekrem, Nabizade Nazım

SERVETİFÜNUN DÖNEMİ ROMAN VE HİKÂYE

 TEMA:

• Aşk, hayal-gerçek çatışması, kaçış, karamsarlık, yalnızlık gibi bireysel konulardır.

OLAY VE KİŞİLER:

• Aydın ve zengin zümreden ve iyi eğitim görmüş kişilerdir.
• Olaylar, bireysel temalar üzerine kurulur.

MEKÂN:

İstanbul, özellikle Beyoğlu ve Tepebaşı Semtleri

DİL VE ÜSLUP

• Arapça-Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü süslü, sanatlı bir dil vardır.
• Yazar, olay akışını kesmez, kişiliğini gizler, bilgi aktarmaz.

EDEBİ AKIM:

Realizm ve natüralizm.

ROMAN TEKNİĞİ:

• Teknik yönden olgun örnekler verilmiştir. Batı tekniğine uygun ilk kusursuz romanlar bu dönemde yazılmıştır. (Halit Ziya: Mai ve Siyah, Aşkımemnu)
• Rastlantılara ve gereksiz ayrıntılara yer verilmez.
• Olay akışı kesilmez.
• Yazar, kahramanları yönlendirmez.
• Yazar, kişiliğini gizler.

 “Sanat, sanat içindir.”

ÖNEMLİ ROMANCI VE HİKÂYECİLER:

Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın

 (alıntılar yapılmıştır.)