TANZİMAT EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

(I.DÖNEM)

• Tanzimat edebiyatının başlangıcı, Agâh Efendi ve Şinasi’nin birlikte çıkardıkları Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayımlandığı 1860 yılıdır.
• Birinci dönem 1876’ya kadar sürmüş ve daha sonra ikinci dönem başlamıştır.
• Birinci dönemin en önemli sanatçıları: Şinasi, Ziya Paşa ve Namık Kemal’dir. Diğerleri Ahmet Mithat Efendi, Ahmet Vefik Paşa, Şemsettin Sami, Direktör Ali Bey, Cevdet Paşa ve Ali Suavi’dir.
• Dönemin en çok eser veren sanatçısı, Ahmet Mithat Efendi olmuştur.
• Bu dönem; roman, tiyatro, anı, makale, eleştiri, hikâye gibi Batılı tarzdaki düzyazı türlerinin ilk örneklerinin verildiği dönemdir.
• “Sanat, toplum içindir.” anlayışı benimsenmiştir.
• “Vatan, millet, hürriyet, hak, özgürlük, eşitlik,” gibi konular edebiyatımıza girmiştir.
• Bu dönem sanatçıları Batı kültürünü halka tanıtmaya çalışmışlardır. Edebiyatı, düşünceleri aktarmada araç olarak kullanmışlardır.
• Bu dönem sanatçıları, sanat düşüncesinden daha çok fikir aşılama düşüncesiyle eser vermişlerdir.
• Bütün sanatçıların politik bir yanı vardır.
• Konuda yenilik yapılmış ancak şekilde divan edebiyatına bağlı kalınmıştır.
• Bu dönemde sanatçılar en çok Romantizm’den etkilenmişlerdir.(Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa Klasizm’den etkilenmişlerdir.)
• Bu dönem dilde sadeleşme çabalarının yoğun olduğu dönemdir ancak bunu Şinasi ve Ahmet M. Efendi dışında pek kimse gerçekleştirememiştir.
• Sanatçılar, Fransız edebiyatının etkisindedir.
• Sanatçılar, divan edebiyatını eleştirmiş ancak ondan kopamamışlardır.
• Halk edebiyatı ve hece vezni savunulmuş fakat uygulamaya geçilememiştir.
• Sanatçılar, ikilik yaşamıştır.(En çok da Ziya Paşa)
• Noktalama işaretleri ilk defa bu dönemde kullanılmıştır.(Şinasi, Şair Evlenmesi)