TANZİMAT EDEBİYATI İKİNCİ DÖNEM SANATÇILARI

RECAİZADE MAHMUT EKREM(1847-1914)

• Tanzimat ikinci dönemi başlatan sanatçıdır.
• Döneminde “üstat” olarak tanınır.
• Fikirleriyle etkili olmuş, Servetifünun edebiyatının oluşmasında etkili olmuştur.(oluşmasını sağlamıştır.)
• Edebiyat kuramcısı “teorisyen” olarak yeniliklere öncülük etmiştir.
• Eski edebiyatı savunanlara karşılık yeni edebiyatı savunmuştur.
• Divan edebiyatını savunan Muallim Naci ile kafiye ve edebiyat konusunda tartışmaya girmiştir.
• Muallim Naci’nin “göz için uyak anlayışına yerine “kulak için uyak” anlayışını benimsemiştir.
• Şiirle ilgili eleştir ve görüşlerini “Zemzeme” adlı şiir kitabının ön sözünde açıklamıştır.

“Şiirin gayesi güzelliktir, güzel olan her şey şiirin konusu olabilir.” “Zerreden küreye kadar her şey şiirin konusu olabilir.” diyerek şiirin konusunu genişletmiştir.

• Şiirlerindeki başlıca temalar aşk ve tabiattır.
• Ölüm konusunu da sıkça işlemiştir. (Bunda üç çocuğunun ölümü etkili olmuştur.)
• “Sanat, sanat içindir.” anlayışını benimsemiştir.
• Sanatlı ve süslü bir üslubu vardır.
• Romanda realizm, şiirde romantizm etkisindedir.
• Edebiyatımızda ilk realist roman “Araba Sevdası” adlı romanı yazmıştır.(Eserde Bihruz Bey adlı mirasyedi gencin hayatı etrafında yanlış Batılılaşma işlenir.)
• “Afife Anjelik” edebiyatımızda ilk romantik dram kabul edilir.
• “Atala” (Amerikan Vahşileri) adlı eseri Fransız romantiklerden Chateaubriand’ın aynı adlı romanının tiyatroya uyarmış biçimidir. Romandan tiyatroya çevrilen ilk eserdir.

Eserleri:

Roman: Araba Sevdası

Hikaye: Muhsin Beyi Şemsa

Şiir: Seher, Yadigar-ı Şebap, Pejmurde, Zemzeme(I-II-III), Nijat Ekrem, Nefrin

Tiyatro: Afife Anjelik, Vuslat yahut Süreksiz Sevinç, Atala, Çok Bilen Çok Yanılır.

Eleştiri: Takdir-i Elhan, Zemzeme III Mukaddimesi

Edebiyat Bilgileri: Talim-i Edebiyat

Biyografi: Kudemadan Birkaç Şair.

ABDÜLHAK HAMİT TARHAN

• Tanzimat edebiyatının en büyük ve en verimli şairidir.
• Döneminde “Şair-i Azam” olarak tanınır.
• Şiir ve tiyatro türünde eser vermiştir.
• Tanzimat şiirinde Batılılaşma hareketinin ve yeniliklerin asıl öncüsüdür.
• Divan edebiyatını bitiren kişidir.
• Şiirde yaptığı yeniliklerle Servetifünun şairleri üzerinde etkili olmuştur.
• Şiirlerinde ölçü, dil ve uyağa önem vermemiştir.
• “Tabiat ve aşk” şiirlerindeki asıl temalardır.
• Felsefi şiir tarzının edebiyatımızdaki en güçlü temsilcisidir.
• Ölüm ve fizik ötesi üzerine sevinç, ümit ve tezatlardan, isyan ve feryatlardan güç alan epik-lirik ve falsefi şiirler yazmıştır.
• "Tezatlar Şairi"dir. Şiirlerinde ince, karmaşık duygu ve düşüncelerin yanında basit duygu ve düşüncelere de yer vermiştir.
• Heceyle yazdığı birkaç şiir dışında aruzu kullanmıştır.
• İlk eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine yazdığı ağıt türündeki “Makber” adlı uzun şiiri Türk şiirinde metafizik düşüncenin başlangıcı kabul edilir.
• “Validem” şiiri Türk edebiyatında ilk uyaksız şiiridir.
• “Belde” adlı şiir kitabında şehir hayatını, Paris’teki sanat ve eğlence yaşamını anlatmıştır.
• Belirli bir dil anlayışı yoktur. Bazı eserlerinde sade bir dil, bazılarında Arapça –Farsça sözcük ve tamlamaları yoğun bir şekilde kullanmıştır.
• Tiyatro türünde 21 eseri bulunur.
• Tiyatro eserlerini sahnelemek için değil, okumak için yazmıştır. Bu nedenle bu eserler sahne diline ve tekniğine uygun değildir.
• Tiyatrolarında romantizmin etkisi görülür. Tiyatrolarının tümü dramdır.
• Tiyatrolarında hükümdarlar ve tarih önemli bir yer tutar. Konularını genellikle İslam, Arap, Hint, Türk, Asur tarihinden almıştır.
• “Sabr u Sebat” ve “İçli Kız” adlı tiyatrolarında konuyu günlük hayattan almıştır.

Eserleri:

Şiir: Garam, Sahra, Ölü, Hacle, Bunlar Odur, Validem, Divaneliklerim yahut Belde, Yadigâr-ı Harp, Baladan Bir Ses, İlham- Vatan, Kahpe yahut Bir Sefilenin Hasbihali

Tiyatro:

Aruzla Yazılanlar: Eşber(Aruzla yazılan ilk manzum tiyatro), Sardanapal, Turhan, Kanuni’nin Vicdan Azabı, Nazife, İlhan, Yabancı Dostlar, Arziler, Ruhlar, Tayflar Geçidi, Tezer.

Heceyle Yazılanlar: Nesteren(Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro), Liberte, Hakan, Cünun-ı Aşk

Mensur Tiyatoları: Macera-yı Aşk, Sabr u Sebat, İçli Kız

Nazım- Nesir Karışık: Duhter-i Hindu, Tarık, İbn-i Musa, Zeynep, Finten

SAMİ PAŞAZADE SEZAİ(1860-1936)

• Romancılığımızı, romantizmden realizme yönelten kişidir.
• Roman ve hikâyelerinde realizmin etkisinde kalmıştır.
• Roman ve öykülerinde kahramanları kendi dilleri, çevreleri ve günlük yaşamlarıyla yansıtır.
• Gözleme önem verir.
• “Sanat, sanat içindir anlayışını benimsemiştir.
• Batılı anlamda ilk öykü örneklerini yazmıştır.(Küçük Şeyler)

Eserleri:

Tiyatro: Şir

Hikâye-Söyleşi-Anı: 

İclal( Eserde ayrıca yeğeni İclal’in ölümü üzerine yazdığı bir mersiye bulunur.)

Rümuzü’l Edep

Hikâye: Küçük Şeyler( Kitap içindeki hikâye isimler: Kediler, Hiç, Bu Büyük Adam Kimdir, Düğün, Pandomima)

Roman:

Sergüzeşt:  Romantizmden realizme geçişte bir köprüdür. Romantizmin özellikleri ağır basmaktadır. “Esaret” teması işlenmiştir. Dilber adlı bir esir kızın acıklı yaşamı realist tarzda anlatılır.

NABİZADE NAZIM(1862-1893)

• Edebiyata şiirle başlar ancak roman ve hikâyeleriyle tanınır.
• Edebiyatımızda ilk natüralist yazar olarak bilinir.
• Naturalizm ve realizmden etkilenmiştir.
• Roman ve hikâye konusunu İstanbul dışına çıkarmıştır. İlk kez köy yaşamını işlemiştir.
• “Zehra” ilk psikolojik roman denemesi sayılır.

Eserleri:

Roman:

Karabibik: İlk köy romanıdır. Antalya’nın Kaç ilçesinin bir köyünde geçen olayı anlatır.

Zehra: Kıskançlık teması üzerine kurgulanmıştır. İstanbul’daki bir Türk ailesinin yaşamı anlatılır. Edebiyatımızda ilk tezli romandır.

Hikâye: Zavallı Kız, Bir Hatıra, Sevda, Haspa, Yadigârlarım, Hala Güzel

Şiir: Heves Ettim.

MUALLİM NACİ(1850-1893)

• Eski şiirin temsilci olarak tanınmasına rağmen Batılı şiir tarzında başarılı şiirler vermiştir.
• Edebiyatımızda eski yeni tartışmasında eski edebiyat taraftarlarının öncüsü olmuştur.
• Aruzu Türkçeye başarılı bir şekilde uygulamıştır. Bu yönüyle Tevfik Fikret’i ve Mehmet Akif’i etkilemiştir.
• Şiirlerinde yalnızlık, gurbet, doğa, karamsarlık ve milli duyguları işlemiştir.
• Halk edebiyatı nazım biçimlerinden yararlanmıştır.
• “Köylü Kızların Şarkısı” adlı şiiri edebiyatımızda köyden söz eden ilk şiirdir.
• R. M. Ekrem’le girdiği kafiye tartışmasıyla tanınır. Recaizade M. Ekrem’in “kulak için kafiye” anlayışına karşı “göz için kafiye” anlayışını savunmuştur.

Eserleri:

Şiir: Ateşpare, Füruzan, Şerare, Sümbüle, Yadigar-ı Naci, Terkib-i Bent, Demdeme I-II-III

Sözlük: Lugat-i Naci

Tiyatro: Heder

Anı: Ömer’in Çocukluğu

Edebiyat Bilgileri: Islahat-ı Edebiyye

Manzum Destan: Gazi Ertuğrul Bey, Musa bin Ebi’l Gazan

Mektup: İntikad, Muhaberat ve Muhaverat, Mektuplarım, Şöyle Böyle, Yazmış Bulundum

Biyografi: Esami, Osmanlı Şairleri  



TANZİMAT SANATÇILARI VE ESRLERİ VİDEOLARA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ!!!